Gerestaureede Begijnhofkerk Mechelen

Begijnhofkerk Mechelen feestelijk ingehuldigd

Concerten Erfgoed Gebouwen Kunst en Cultuur

De 17de eeuwse Mechelse Begijnhofkerk is zaterdagavond na 5 jaar restauratie feestelijk ingehuldigd. Op Open Monumentendag, een dag later, mocht dan het grote publiek alle pracht en praal ontdekken. Met deze inhuldiging komt er een einde aan 10 jaar intensief restaureren van de acht historische kerken van de binnenstad. In 1938 werd deze Sint-Alexius en Catharinakerk samen met de andere historische kerken beschermd als monument en hebben samen een uitzonderlijke erfgoedwaarde. Prominenten en publiek aanschouwden het exterieur en interieur van de Begijnhofkerk in al zijn pracht en praal. Daags nadien was de kerk op Open Monumentendag door iedereen te bezoeken

Gerestaureede Begijnhofkerk Mechelen
Inhuldiging van de gerestaureerde Begjinhofkerk in de stad Mechelen
Foto Verschueren Eddy (Mechelen op zijn Best)

Deze mijlpaal is afgewerkt maar de stad zal ook in de toekomst blijven inzetten op haar uitzonderlijk kerkelijk patrimonium. De concentratie van gerestaureerde topkerken in Mechelen is immers uniek in Vlaanderen. Vanaf nu gaat de aandacht uit naar het onderhoud van onze prachtige kerken en de restauratie van hun unieke aankleding. 

De plechtigheid werd opgeluisterd door aanwezigheid en toespraken van Matthias Diependaele, Vlaams minister van Financiën en Begroting, Wonen en Onroerend Erfgoed en Bart Somers, viceminister-president van de Vlaamse regering en titelvoerend burgemeester van Mechelen. Ook Guido Vandeneede, voorzitter van de kerkraad Catharina, waarnemend burgemeester Alexander Vandersmissen, Koen Anciaux als schepen Financiën, Gebouwen, Eigendommen, Monumenten, Landbouw en Juridische Zaken.

Begijnhofkerk gedenkplaat restauratie
Gedenkplaat wordt onthuld Begijnhofkerk na jarenlange restauratie
Foto Verschueren Eddy
Muzikaal intermezzo Psallentes
Muzikaal concert door Psallentes tijdens inhuldiging Begijnhofkerk Mechelen
Foto Verschueren Eddy

Op het einde van de plechtigheid werd officieel aan de inkom een gedenkplaat onthuld gevolgd door een muzikaal optreden van Psallentes

Groot Begijnhof

Het Groot Begijnhof werd in de jaren 1970 een deel van beschermd cultuur-historisch landschap. Ondertussen is het hele begijnhof beschermd als stadsgezicht en werd het in 1998 zelfs uitgeroepen tot UNESCO werelderfgoed. We kunnen dan ook zonder blozen zeggen dat dit de meest beschermde wijk van Mechelen is. 

Barokke parel in verval

Na hun gedwongen terugkeer naar de binnenstad op het einde van de 16de eeuw, begonnen de begijnen vanaf 1629 aan de bouw van hun nieuw bedehuis. Ze spaarden daarvoor kosten, noch moeite en deden beroep op gerenommeerde architecten en kunstenaars. Het resultaat was een barokke parel met een plastisch exterieur, volledig in natuursteen, en een uitzonderlijk rijk interieur, helemaal in de mode van die tijd. Op het einde van de 19de eeuw en in ’t begin van de 20ste eeuw werd het kerkinterieur een laatste keer ‘gepimpt’ in een waaier van pastelkleuren. Daarna volgde de langzame aftakeling. Eind jaren 1980 kwam het volledige exterieur voor 30 jaar in de stellingen te staan.

De meerjarige subsidiëringsovereenkomst voor de verdere restauratie van de historische kerken van de Mechelse binnenstad, die de stad in 2011 afsloot met de Vlaamse overheid, bracht ook voor de Begijnhofkerk soelaas. Verspreid over twee restauratiedossiers werden er aanzienlijke middelen vrijgemaakt voor de meest problematische van de Mechelse kerken. 

De Begijnen in de Begijnhofkerk
De laatste Begijnen in het Groot Begijnhof te Mechelen

17de eeuwse Schilderijen gerestaureerd

De Begijnhofkerk bulkt van de 17de-eeuwse schilderijen. Tijdens de interieurfase werden niet alleen de muren en de gewelven, maar ook de 23 schilderijen en 18 decoratieve doeken die op hoge hoogte in de kerk hangen gerestaureerd. De komende jaren wordt er verder werk gemaakt van de restauratie van nog eens 29 barokke schilderijen via kleinere gespecialiseerde dossiers, zowel door de stad Mechelen als de kerkfabriek Catharina. 

In oktober 2021 start de restauratie van de 7 schilderijen in de wandkapellen van de zijbeuken. Deze werken kosten 36.045 €. Eind dit jaar volgen er, in samenwerking met de kerkfabriek, nog eens negen schilderijen voor een totaalbedrag van 155.424 €.

De kerk is lang genoeg gesloten geweest” zegt Koen Anciaux als schepen van Monumenten. “Tijdens deze werken blijft ze publiek toegankelijk via onze vzw Torens aan de Dijle. Het is een enorme meerwaarde dat bezoekers de mogelijkheid krijgen om de schilderijen en restauratiewerken van dichtbij te bewonderen. Het geeft hen inzicht in de pracht van de werken en complexiteit, en daarmee ook de kost, van de restauratie

Ook voor deze restauraties doet de stad beroep op premies van de Vlaamse overheid. Voor het eerste dossier draagt Vlaanderen 17.500 € bij, voor het tweede 89.670 €.

Gerestaureerde Begijnhofkerk Mechelen

Graag bedank ik minister Diependaele voor zijn aandacht voor de Mechelse monumenten en alle financiële steun. Dankzij de grote inbreng van Vlaanderen hebben we het voorbije decennium een enorme restauratieve inhaalbeweging kunnen maken en kunnen we ook in de toekomst verder te werken aan het onderhoud en de opwaardering van ons erfgoed. Mooi gerestaureerde en goed onderhouden monumenten geven onze stad een betere uitstraling en verhogen de kwaliteit van de leefomgeving. Mechelaars mogen echt fier zijn op hun erfgoed”, vertelt schepen Koen Anciaux.

Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Matthias Diependaele: “Het Begijnhof vertelt een verhaal van vallen en opstaan, van de koppige doorzetters die we als trotse Vlamingen zijn, maar evenzeer het verhaal van het streven naar zorg dat Vlaanderen al heel vroeg kenmerkte. Ons onroerend erfgoed staat symbool voor ons Vlaams ondernemerschap, aanpassingsvermogen en flexibiliteit. Ook voor deze restauratie slaan we de handen in elkaar met een gemeenschappelijk doel: een prachtig stukje erfgoed herwaarderen, en ervoor zorgen dat mensen het verhaal van de zusters van weleer kunnen ontdekken. Vanuit Vlaanderen dragen we graag ons steentje bij. Dit wordt ongetwijfeld het begin van een nieuw succesverhaal. Die verhalen blijven vertellen zorgt voor zekerheid en vertrouwen. Ze geven ons een gevoel van tijdloosheid. Van verbondenheid met onze wortels, verbondenheid met elkaar. Ze bieden ons de kans om herinneringen op te bouwen over de generaties heen. Ze tonen ook dat we nog steeds tot grootsheid in staat zijn. Samen. Elke dag opnieuw.

De stad Mechelen werkt in alle kerkelijke dossiers nauw samen met het Centraal Kerkbestuur en de betrokken kerkfabrieken. In samenspraak worden restauratie- of onderhoudswerken aan de verschillende kerken verdeeld en geïnitieerd of opgevolgd door de afdeling Projecten en Monumenten. Hier is het orgel van Battel, dat de kerkfabriek heeft overgebracht naar de Begijnhofkerk, een mooi voorbeeld van.

Niet enkel binnenstad

De voorbije jaren waren de historische kerken van de binnenstad niet uit de spotlights weg te slaan, maar is er ook verder gewerkt aan een aantal andere dossiers.

In de 19de-eeuwse stadsrand tellen we immers nog een aantal kerken die onze aandacht verdienen en we mogen uiteraard de kerken van onze deelgemeentes niet vergeten. Zij vormen vaak het hart van de vroegere dorpskernen”, zegt schepen Anciaux. “Verschillende restauratiedossiers liggen hier klaar, zoals de exterieurrestauratie van de Sint-Niklaaskerk te Leest en de restauratie van de daken van de Sint-Lambertuskerk te Muizen”.

Inhuldiging Begijnhofkerk Mechelen
Video Verschueren Eddy (Samen op weg met Eddy)

Het kostenplaatje 

De exterieurrestauratie kostte 5.166.538 euro. De Vlaamse Overheid droeg hier 4.425.108 euro in bij. Voor de interieurrestauratie legde stad Mechelen 2.559.539 euro neer en kreeg ze een premie 1.885.592 euro van Vlaanderen.

Foto’s, video en tekst Verschueren Eddy voor Mechelen op zijn Best

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *