Botermarkt en Leermarkt

Botermarkt en Leermarkt

De senioren kennen de Botermarkt als de “Coolmerct”, en dit omdat hier ver voor onze tijd houtskool, en in de overdekte groentenmarkt groenten en boter verhandeld werden, vandaar de naam Botermarkt. Wanneer ik deze pagina als rasechte Mechelaar begon te schrijven had ik nooit gedacht dat er zoveel te vertellen valt over dit enigszins kleine plein.

De Botermarkt in het centrum van Mechelen ligt tussen de Muntstraat, de Desiré Boucherystraat, de Leermarkt en de Bruul. In de geschiedenis hadden al deze straten iets met elkaar gemeen, vandaar dat ik niet enkel over de Botermarkt schrijf, maar ook over de aanpalende straten.

Vergane glorie van de cinema en de danszalen

Het plein is steeds een belangrijk ontmoetingspunt geweest in de stad. Vooral vele jaren terug was het hier steeds een gezellige drukte om en rond de inmiddels verdwenen bioscoopzalen of cinema’s Kursaal, een zeer kleine bioscoop, later Rex en in de jaren ’70 gesplitst in Rex en Calypso. De vroegere locatie van Rex en Calypso is waar zich nu de parfumeriezaak Ici Paris XL en Blokker bevinden. Boven deze winkels zie je nog steeds de gevel zoals het eertijds was.

De cinema die ik mij het best kan herinneren is Ciné Eldorado ( 1948 tot 1968 ) waar zich voordien de danszaal Alcazar bevond, nu het kledingwarenhuis C&A. Cinema Eldorado had een prachtig interieur met balkons en bood plaats aan 1700 bezoekers. Eigenlijk moet ik wel toegeven dat de cinema’s van vroeger meer uitstraling gaven, mede door de prachtige affiches. Helaas zijn er van Ciné Eldorado, Rex en Alcazar nauwelijks of geen foto’s te vinden.

Danszaal Alcazar was zeer gekend in de jaren ’30 in het Mechelse uitgaansleven. Gust De Rycke, bestuurder van het Circus Semay, was in september 1940 uitbater van Alcazar Mechelen waarbij hij drie dagen per week voorstellingen gaf in de toenmalige cinema. Nadien werd het een danspaleis. Alcazar was niet zomaar een danspaleis, bekende orkesten zoals The Ramblers en Bigbands zorgden voor een onvergetelijke avond dansplezier.

De naam Alcazar is echter blijven bestaan in de hoedanigheid van een polyvalente ruimte in het Congres- en Erfgoedcentrum Lamot. Van Alcazar naar Balcazar is maar een kleine stap, de dansnamiddag van weleer is terug nieuw leven ingeblazen door de stad met Balcazar. De senioren kunnen nu terug dansen, weliswaar niet meer in de vroegere danszaal maar in het Cultuurcentrum Mechelen aan de Minderbroedersgang.

De Rijke Klaren en het Clarenhof

Het winkelcentrum Euroshopping, dat nooit een succes geweest is, heeft sinds 2013 plaatsgemaakt voor een uniek wooncomplex “Clarenhof“, dat zijn naam ontleend heeft aan het vroegere Klooster van de Rijke Claren dat zich bevond in de aanpalende Leermarkt ( Oude Bruul ). Het traject van de Oude Bruul strekte zich eertijds uit vanaf de Desiré Boucherystraat en de Leermarkt tot aan het Pitzemburgstraatje, dat leidt naar de Kruidtuin.

De hoge aankoopprijzen van de luxe appartementen en woningen van het Clarenhof zijn misschien wel te zoeken bij de Rijke Claren.

De bewoners van het Clarenhof beschikken over een prachtige private binnentuin, waarin het vlietje “de Gracht” net als de Koolvliet is blootgelegd. De tuin is aangelegd volgens andere historische projecten als het Hof van Busleyden, het Gerechtshof en het Hof van Habsburg.

De Munt in Mechelen

Eén van de gekendste historische gebouwen aan de Botermarkt was “De Munt“. Het muntatelier in de Oude Bruul, in gebruik vanaf de 14de eeuw, werd in het begin van de 15de eeuw verlaten en elders in de stad gevestigd. Vanaf dan werd het huis bewoond door diverse personen en heeft het ook dienst gedaan als Brouwerij “Den Eenhoorn”, Hotel de la Licorne, De Belle, het Hof van Luyck en het huis van Quarré. Nadien vonden de Cellebroeders uit De Noker ( Nokerstraat is zijstraat van Sint-Katelijnestraat ) hier tussen 1798 en 1802 onderdak. Tussen 1870 en 1871 werd het gebouw afgebroken voor de aanleg van de Muntstraat en de bouw van de Groentenhal aan de Botermarkt.

De Groentenmarkt word Botermarkt

De vroege groenten en fruit werden eerst aangeboden in de Muntstraat. Wellicht was het in 1869 de bedoeling om de verkoop van alle groenten en zuivelproducten op één plaats te lokaliseren, mede omdat kooplieden hun producten merendeels gingen aankopen op de vroegmarkt in Brussel  Het Mechelse stadsbestuur besloot in elk geval in dat jaar om een nieuwe overdekte markt te bouwen. Die zou worden opgericht op de Botermarkt.

De gemeenteraad van de stad Mechelen keurde op 27 februari 1869 het lastenboek goed om het gebouw op te richten. Dit was de eerste overdekte groentenmarkt te Mechelen. Boter en groenten werden hier dagelijks openbaar verhandeld. In de 17de eeuw had de eerste belangrijke groentemarkt eerst plaats op de ijzerenleen en de Grote Markt.  

In de periode 1865-1870 bedroeg de gemiddelde boteraanvoer ruim 2.000 kg per week, dit was nog beperkt maar het was een goed begin. De Groentenhal kwam op zijn beurt dan weer onder de sloophamer in 1969 om plaats te maken voor het Euroshoppingcenter dat in 1974 geopend werd. Bekijk hier een video van het muzieknummer Catootje van Wim Sonneveld waarin foto’s van botermarkten worden getoond, ook deze van Mechelen.

Het Euroschoppingcenter, een mislukt project

Het Euroshoppingcenter moest een groot succesvol project worden in de stad Mechelen. De afbraak van de oude Groentenhal was voor de stad geen probleem, zolang er maar een nieuwe grote stadsfeestzaal en winkelgalerij werd voorzien, en bovendien was het totale project voor de stad Mechelen helemaal gratis.

Om alle shoppers op te vangen was bovenaan het winkelcentrum een grote parking gebouwd. De interesse van de handelaars was zeer groot, op vijf weken tijd was dan ook alles verkocht.

Door dat succes werd het Mechelse Immobiliënkantoor De Dijle opgericht, met de bedoeling alle panden rond het Euroshoppingcenter op te kopen om alzo één groot shoppingcenter te creëren. Het Bisdom van Mechelen had er toen zelfs het grootste pand met tuin gekocht. Het moest dé nieuwe aantrekkingspool worden van een modern Mechelen.

Echter al snel bleek dat het rendement van het shoppingcenter niet voldeed aan de verwachtingen, de tegenslagen volgden mekaar in snel tempo op. Het gevolg was veel leegstaande handelszaken waardoor nog nauwelijks bezoekers kwamen naar de winkelgalerijen. In de volksmond werd het gebouw dan ook snel de “stadskanker” genoemd. Ondanks alle negatieve reacties over de Euroshopping zijn er toch ook enkele positieve.

Eertijds heeft de lokale stadsradio Reflex in één van de leegstaande panden nog uitgezonden, waar ik trouwens zelf nog als dj heb aan meegewerkt. Wie van de jeugd heeft destijds niet in de dancings The Queens Club, The Club Nr1 of The Pub geweest, of misschien heb je wel het restaurant The Mills bezocht, waar je op een draaiplateau met waterrad van een romantisch etentje kon genieten. Ik heb me altijd laten vertellen dat het water onder het draaiplateau van het vlietje “de Gracht” afkomstig was.

De Botermarkt is nu een gezellig plekje in de stad

De Botermarkt is in 2015 volledig heraangelegd en geherwaardeerd. Vooral het terug openleggen van de koolvliet en de aangeplante bomenrij dragen bij tot het uitzicht en de gezelligheid van de Botermarkt. Mechelen is een gastvrije stad en dat merk je dan ook steeds op de talrijke gezellige pleintjes al dan niet aan het water gelegen.

Enkele cafés, winkels en de zaterdagmarkt maken dat de Botermarkt een comfortabel en modern winkelwandelgebied is dat zeer in trek is bij shoppers, citytrippers en vooral een ontmoetingsplaats voor jongeren. Ook de stad Mechelen had hier zijn plekje onder de naam “Mechelen Morgen” met een “Mechelen Morgen Café” dat tot de officiële opening gedoopt werd als “M-Pop“. In Mechelen Morgen kon iedere bezoeker en inwoner van Mechelen, tot september 2016 terecht voor meer informatie over de toekomst van onze stad.

De kinderen kunnen zich bij mooi weer lekker uitleven tussen de dansende fonteinen. Een weekend verblijven nabij de Botermarkt kan in het kleinschalig en trendy Hotel VixX dat zich situeert direct aan de Koolvliet en tegenover het Clarenhof. Naast het hotel is er een stukje vliet blootgelegd waar waterplanten zoals lelies moeten zorgen voor het groene karakter in de Muntstraat.