Groen Waterke in het centrum van Mechelen
Het Groen waterke in onze gezellige en historische stad Mechelen is nog één van de weinig authentieke zichtbare overblijfselen van de talrijke vlieten in de stad. In de oudheid waren de vlieten in Mechelen bevaarbaar, maar door de vele ziektes en epidemieën die deze open waterlopen, of in de volksmond open riolen met zich meebrachten, werden deze grotendeels overwelfd.
De Melaan vliet en het Groen Waterke
Net voorbij het Aartsbischoppelijk Paleis kom je in de Goswin de Stassaertstraat, waar zich het Groen Waterke bevind. Deze vliet is afkomstig van de Melaan en mond uit aan de Kruidtuin in de Dijle. Deze vliet zou volgens de geschiedenis overwelfd zijn in het jaar 1913, enkel dit stukje van de waterloop is gelukkig nog zichtbaar en is intussen al onnoemelijk veel gefotografeerd.
Het is dan ook een idyllisch plekje midden het drukke stadscentrum, vooral toeristen en verliefde koppels bezoeken regelmatig het Groen Waterke. De vliet Melaan is sinds 2007 terug voor een deel opengelegd, en is nu een rustpunt in de stad ( kaart vliet Melaan )
Eendenkroos in de Vliet
Waarom noemt het nu eigenlijk het Groen Waterke ? Hier zijn reeds verschillende theorieën over geschreven. Feit is dat het wateroppervlak bedekt is met eendenkroos ( lemna minor ), een éénwortelig drijfplantje dat overleeft in zoetwater. Het nadeel is dat dit waterplantje zeer snel aangroeit, het voordeel is dan weer dat eendenkroos zorgt voor de reiniging van het water. Het voorkomt algengroei en ammonia in het water.
Het word dan ook gebruikt door sommige waterzuiveringsbedrijven. Het Groen Waterke is helaas niet altijd groen, dit door een tekort aan eendenkroos. Indien dit gebeurt dan word soms overwogen om eendenkroos uit de vijvers van de Kruidtuin te scheppen, en deze in dat gedeelte van de vliet te gebruiken om alzo het tekort aan te vullen.
De Abdij van Sint-Truiden en de Heimelijkheid
Het mooie historische gebouw met torentje naast het Groen Waterke dateert uit het jaar 1500. De Abdij van Sint-Truiden is een refugie die in eerste instantie diende als toevluchtsoord voor religieuzen. De ingang van deze refugie bevind zich in de Schoutestraat. In de gebouwen van deze vroegere abdij bevind zich vandaag de Koninklijke Manufactuur De Wit.
In opdracht van de Benedictijnenabdij van Sint-Truiden werd deze Refugie gebouwd. Het gebouw sluit via een brug over de vliet aan op het Aartsbisschoppelijk Paleis. In het torentje werden destijds spreeuwenpotten voorzien waar de vogels hun nesten kunnen maken. Detail hierbij is dat spreeuwen tijdens die periode als delicatesse werden beschouwd en regelmatig op het menu stonden.
Een leuke anekdote is dat aan de zijgevel van de Refugie destijds de toiletten in openlucht op platformen werden geplaatst. Alzo kwam de kleine en de grote behoefte in het water van het “Groen Waterke” terecht. Zo is in Mechelen de naam “Heimelijkheden” ontstaan.
Je moet u hier voorstellen dat de toenmalige nonnen op het toilet plaatsnamen, en er juist op dat moment een bootje onderdoor voer. Een onbewust of laten we zeggen heimelijk zicht naar boven gaf een ondeugende kijk op de nonnen. Vandaag vind je in Mechelen de naam Heimelijkheid nog terug in het gelijknamige pleintje “Stadsheimelijkheid“, voordien een steegje aan de Sint-Katelijnestraat.
Op de vroegere Huyghebaert site kan u getuige zijn van een symbolische Oude-Melaan vliet met fontein. De vliet loopt hier onder de vroegere Olifantsbrug door, en onder de beschermde huizen De Diamant en Den Witten Engel tot aan het Groen Waterke. ( kaart ). Als afsluiter wil ik je nog meegeven dat “Het Groen Waterke” ook de naam is van een restaurant in Mechelen. Het is geen gewoon restaurant maar een didactisch restaurant waar leerlingen de hedendaagse klassieke keuken brengen. Meer informatie over Restaurant ” Het Groen Waterke” vind je op hun website.