Ervaar Zinderende Stilte met ‘Sjel’ aan Zennegat

Is dit de stilste plek in Mechels natuurgebied ?

De kunstinstallatie Sjel van muzikante Patricia Vanneste en architect Sam De Bock staat vier maanden lang in Mechelen. Sjel is een geluidsdichte kubus in spiegelend glas midden in de natuur aan het Zennegat. Een initiatief van Cultuurcentrum Mechelen en Mechelen Feest in het kader van het themajaar Zinderende Stilte

Het gerucht ging al enkele dagen over de tongen van de Mechelaars, een plek waar je in een geluidsdichte kubus een zinderende stilte kan ervaren. Op instagram had ik al een foto zien voorbijkomen, maar dat is toch nog anders dan het met je eigen ogen en oren aanschouwen. Vrijdag was het dan zover, de officiële voorstelling van de kunstinstallatie ‘Sjel’.

Een mistgordijn onthuld de stilste plek van Mechelen 

Helemaal anders dan de dag ervoor, dat dacht ik toch !. De mist van donderdag werd weggevaagd door een milde temperatuur van de winterzon. Het ideale moment om de fiets uit de berging te halen. Ik had afspraak op de middag aan Café-Eethuis ‘t Zennegat. Hoe meer ik fietsend langs de Leuvense Vaart het Zennegat naderde, hoe dichter het mistgordijn zich sloot. Dat was even slikken. In afwachting van, slurpte ik van een heerlijke tas koffie aan de knetterde ‘stoof’ in het unieke café ‘t Zennegat. Na een gezellige babbel met Mania, de gastvrouw achter de toog, besefte ik dat er verder niemand binnenkwam. Toevallige bezoekers vertelden me dat er veel volk aan ‘de kubus’ stond. Een communicatieprobleem of niet, ik was niet ver uit de buurt en maakte van de nood een deugd om wat extra foto- en videobeelden te maken. En daar was hij dan. Uit het kille mistgordijn onthulde ‘Sjel’ beetje bij beetje zijn geheimen. 

Een meer dan gewoon bezoek aan de natuur

Voor hij het hazenpad kon kiezen nam ik Kristof Calvo als voorzitter Mechelen Feest bij de arm. Super enthousiast vertelde hij me het één en andere over dit initiatief.

“Met Sjel treedt Zinderende Stilte buiten de binnenstad en zoekt het in de stadsrand stilte op in de natuur. Het wordt een echte stilteplek, nog meer dan een gewoon bezoekje aan de natuur. Want ook in de natuur staat stilte soms onder druk, hoewel het de plek is waar men zich kan terugtrekken van drukte. Tijdens de corona periode hebben meer en meer Mechelaars dat gedaan. Soms noodgedwongen (her)ontdekten de mensen de natuur in hun omgeving en wordt de waarde van de natuur meer erkend. Dit initiatief is echt een voorbeeld van hoe we de themajaren aanpakken vanuit Mechelen Feest: feest en cultuur met een boodschap, samen met partners, in heel Mechelen, ook buiten de binnenstad”.

Stilte is geen evidentie meer

Mechelen is omgeven door verschillende mooie maar versnipperde plekken natuur. Natuurpark Rivierenland, ik zal het als geboren Maneblusser maar zo schrijven, want helaas is de kandidatuur van het Beschermd Natuurpark Rivierenland niet weerhouden. 

“In onze dichtbebouwde en versnipperde Vlaamse Ruit is stilte geen evidentie meer. Nergens vinden we nog écht rust. Onze samenwerking rond Sjel symboliseert waar we met Natuurpark Rivierenland naartoe willen. De groenblauwe netwerken die beide standplaatsen verbinden vormen de ruggengraat van onze natuurherstelprojecten die échte stilteplaatsen op termijn weer mogelijk moeten maken”, vertelt Nils Iwens van Natuurpunt.

Sohnarr

In het kader van Zinderende Stilte vroeg Cultuurcentrum Mechelen aan muzikante Patricia Vanneste om haar installatie Sjel in Mechelen te plaatsen.

Enkele jaren geleden verliet Patricia Vanneste Balthazar, de band die ze in 2004 met Maarten Devolder en Jinte Deprez oprichtte. Na de drukte van een succesvolle rockband had ze nood aan rust. “Ik besloot om de ongerepte Scandinavische natuur op te zoeken. Na alle drukte zocht ik rust, stilte, ruimte en verlatenheid, weg van elk menselijk contact. Het bracht me inspiratie voor mijn soloproject Sohnarr”, vertelt Patricia Vanneste.

Het resultaat is haar bloedmooie solodebuut ‘Coral Dusk’. Deze plaat voert ze op 5 februari uit in het Cultuurcentrum van Mechelen. Maar een concertzaal geeft de luisteraar geen idee van hoe de muziek tot stand kwam en gevoeld kan worden. Daarom ontwikkelde ze samen met architect Sam De Bock een geluidsdichte kubus in spiegelend glas die in de natuur geplaatst wordt en met de omgeving versmelt. Die doopte ze Sjel, wat verwijst naar shelter, maar ook naar het Noorse woord voor ziel of essentie. 

Binnen is er plaats voor één persoon, is er uitzicht op de natuur door één groot raam en klinkt de muziek van Coral Dusk. Als bezoeker kan je ontsnappen aan de buitenwereld en word je uitgenodigd om jezelf even te vergeten: het laatste wat je ziet en achterlaat voor je Sjel betreedt, is immers je spiegelbeeld.

“Sjel is een wonderlijk samenkomen van architecturale eenvoud en sensorische sensatie”, vertelt Björn Siffer, schepen van cultuur. “Eenvoudig in ontwerp en gebruik, maar met een diepzinnige betekenis en een rustgevend effect. Met Sjel maakten Patricia en Sam een knap staaltje belevingskunst, waar esthetiek en zinnenprikkeling centraal staan. Dat belooft een uniek traktaat voor zij die Sjel binnentreden.”

Een project om te spiegelen

Voor dit project sloegen verschillende stedelijke en niet stedelijke partners de handen in elkaar: Cultuurcentrum Mechelen, Mechelen Feest, Stad Mechelen, De Vlaamse Waterweg nv, Natuurpunt en de Nationale Loterij.

‘Sjel’ is gratis te bezoeken tussen 9.00 en 17.00 uur. Eerst aan het Zennegat (15/01 – 15/03) en vervolgens in het Mechels Broek (15/03 – 15/05). Op 5 februari kan je Patricia Vanneste, met haar soloproject Sohnarr, live in actie zien in het Cultuurcentrum. Kom zinderen op de melodieën van Coral Dusk.

Ik maak van de gelegenheid gebruik om van dit initiatief een korte videoreportage te maken. Wil u deze video niet missen kun je tot de publicatie in de tussentijd je je abonneren op het youtube-kanaal ‘Samen op weg met Eddy’. Twijfel niet om ook op het belletje te klikken, dan ontvang je een bericht als de video gepubliceerd is.

Door het aantal personen aanwezig ben ik er niet toegekomen om de stilte aan den lijve te ervaren. Maar uitgesteld is niet afgesteld, mijn stilte moment zal ik dan ook uitstellen tot op een later moment.

Meer informatie over het programma van Zinderende Stilte: www.zinderendestilte.be

Tekst en foto’s Verschueren Eddy en @Dikselspixels / Video Verschueren Eddy